สถาปัตยกรรมขอม

        ลักษณะสำคัญของศิลปะขอม คือ ความมีระเบียบและการแสดงอำนาจอย่างแข็งกระด้าง  ลักษณะเช่นนี้เห็นได้ชัดจากการวางผังเมืองอย่างได้สัดส่วน  อาทิ เมืองพระนครหรือราชธานีก่อนเมืองพระนคร  คือเมืองหริหราลัย  (Hariharalaya)  สถาปัตยกรรมขอมในชั้นต้น คือ ศาสนสถานที่เรียกว่า  “ปราสาทขอม”  ซึ่งมีลักษณะใกล้เคียงกับศาสนสถานทางภาคเหนือของประเทศอินเดียมาก  โดยทั่วไปจะสร้างด้วยอิฐตั้งอยู่โดด ๆ  แยกออกจากกัน  แต่ต่อมาไม่นานการสร้างปราสาทเหล่านี้ก็ได้รวมกันเข้าเป็นหมู่และตั้งอยู่บนฐานอันเดียวกัน  เช่น  ปราสาทพระโค  ปราสาทบันทายสรี  เป็นต้น  ต่อมาตั้งแต่กลางพุทธศตวรรษที่  ๑๔  เป็นต้นมา  คือตั้งแต่สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่  ๒  ก็เกิดมีการเปลี่ยนแปลงทางศาสนาขึ้นในกัมพูชาและทำให้เกิดสถาปัตยกรรมแบบใหม่ขึ้นในศาสนสถานขอมขึ้นคือ  ฐานทำเป็นชั้นแล้วสร้างปราสาทไว้ข้างบนนั้น  ฐานแต่ละชั้นก็คือการจำลองเขาพระสุเมรุ  ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นศูนย์กลางของมนุษย์โลก  ดังตัวอย่างปราสาทบากอง (Bakong)  ปราสาทพนมบาแค็ง  (Phnom  Bakheng)  เป็นต้น   ระยะต่อมาโครงสร้างสถาปัตยกรรมของขอมได้มีการพัฒนาส่วนประกอบของปราสาทเพิ่มขึ้น   โดยเพิ่มระเบียงเข้ามาประกอบกับสองส่วนแรกที่เป็นปราสาทและฐานเป็นชั้น  เช่น  ปราสาทตาแก้ว (Takeo)  ในสมัยคลังและปราสาทนครวัด  ซึ่งปราสาทนครวัดนับเป็นศาสนสถานกลุ่มที่สมบูรณ์และงดงามที่สุดในศิลปะขอม   สร้างขึ้นในรัชสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗   ระหว่าง  พ. ศ. ๑๖๕๐ -  พ. ศ. ๑๗๐๐ เป็นการพัฒนามาจากปราสาทตาแก้ว